بِسْمِ ٱللَّٰهِ ٱلرَّحْمَٰنِ ٱلرَّحِيمِ
Het ontplooien van nieuwe gewoontes – deel 2
Insha’Allah vergaat het vasten jullie goed af en is het jullie intussen gelukt om doelen te formuleren. Wellicht heb je ook al (kleine) stappen richting je doel kunnen zetten. In dat geval zou je je kunnen afvragen: “Wat nu? Het doel en de stappen zijn nu immers evident, maar hoe bereik ik daadwerkelijk mijn doel?” Een duidelijk doel en een concreet stappenplan hebben is namelijk een sterk begin, maar gaandeweg zal er meer nodig zijn om de stappen daadwerkelijk te zetten en je doel te behalen. In dit artikel zullen we verder ingaan op de gedachtegang achter het vormen van gewoontes en bespreken hoe je dit veranderingsproces kunt voortzetten om zo je doelen te behalen insha’Allah.
Wanneer we het hebben over gewoontes, dienen we terug te gaan naar de aard van de mens. Het vormen van een nieuwe gewoonte is namelijk niet iets makkelijks en ook niet iets wat je los van jezelf kunt zien en aanpakken. Als mens zijnde ben je dag in, dag uit, bezig met het opbouwen en het vormen van een bepaald systeem. Dat systeem bestaat uit bepaalde opvattingen, overtuigingen, gedragingen, gewoontes, etc. Een bepaalde gewoonte die je hebt is dus, in dit opzicht, het product van jarenlang een bepaald gedrag vertonen. Je bent ooit met een reden begonnen met dat gedrag en je hebt het aangehouden totdat het zich nu tot een gewoonte heeft ontwikkeld. Een gewoonte is overigens een patroon van gedragingen die zich automatisch voordoen, doordat dat gedrag vaak genoeg op dezelfde manier is geactiveerd. Je gaat dan bijvoorbeeld automatisch naar de koelkast, op zoek naar een (ongezonde snack), na een lange dag op school gezeten te hebben. Doordat je dit iedere schooldag hebt gedaan stap je nu, zonder dat je dat bewust wil of in de gaten hebt, automatisch naar de keuken zodra je thuis bent.
Het veranderen of ontwikkelen van een gewoonte is dus geen makkelijke taak. Het vergt in eerste instantie geduld van een persoon. Sommige mensen doen er namelijk jaren over om een bepaald gedragspatroon succesvol te veranderen/ontwikkelen.
Het is dus van belang om te begrijpen dat dit een proces is wat tijd nodig heeft en dat vallen en opstaan onderdeel is van dit proces. Onthoud daarom dat het belangrijk is om geduld te hebben en dat Allah (swt) de geduldigen ook beloont:
“En wees geduldig en volhardend, want Allah is met degenen die geduldig volharden.” [De heilige Qur’an, 8:46]
In deze Qur’an vers benoemt Allah (swt) niet alleen geduld, maar ook volharding. We hebben in het vorige artikelen al besproken dat consistentie een belangrijk onderdeel is van het veranderingsproces. Je maakt het jezelf gemakkelijker, door de kleinste stappen voor jezelf ‘uit te schrijven’ en bepaalde stappen op dezelfde manier, en op hetzelfde moment, uit te voeren. Dat neemt niet weg dat het alsnog een lastige taak is. Daarom dien je ook volhardend te zijn. Op dagen dat je je minder gemotiveerd voelt, is het juist van uiterste belang om door te zetten. Jezelf herinneren aan je uiteindelijke doel en aan waar je het allemaal voor doet, kan een goede manier zijn om door te blijven zetten. Daarnaast helpt het ook om jezelf aan je succesmomenten te herinneren. Houd bij welke stappen, hoe klein ze ook zijn, je al hebt gemaakt in het proces. Bovendien mag er hier en daar ook een minder succesvolle dag tussen zitten. We zijn immers mensen en geen robots, soms hebben we onze dag niet. Het gaat erom dat je jezelf zo een moment kunt gunnen en dat je de dag erna weer de draad kunt oppakken.
Tenslotte dien je telkens evaluatiemomenten met jezelf te hebben. Welke stappen heb je al gezet? Hoever ben je in het proces? Wat is er nog meer nodig om je doel te kunnen behalen? Dit zijn belangrijke vragen die je jezelf moet stellen om je proces te monitoren. Tijdens zo een evaluatiemoment kunnen overigens de minder succesvolle dagen je vaak de meeste informatie verschaffen. Sta stil bij hetgeen wat je tegenwerkte die dag. Was het een omgevingsfactor (je auto had pech) of een intrinsieke factor (je zat in een dip)? Hoe ben je er toen mee omgegaan? Bedenk bij jezelf ook hoe je hier in de toekomst beter mee kunt omgaan: is het te voorkomen of moet je een oplossing achter de hand hebben? De antwoorden op deze vragen zijn wijsheden die je, in je zogenoemde rugzak, met je meedraagt en die je van pas komen tijdens je veranderingsproces. Je hoeft namelijk niet bij ieder struikelblok het wiel opnieuw uit te vinden. Maak gebruik van je ervaring en bedenk wat je in het verleden heeft geholpen in een soortgelijke situatie.
Insha’Allah bieden de bovenstaande adviezen je genoeg houvast om gedurende de heilige maand Ramadan door te gaan met het ontwikkelen van nieuwe, goede gewoontes. Onthoud daarbij dat dit de maand is om jezelf van alle wereldse verleidingen te ontdoen en terug te gaan naar de kern: Allah (swt). Gebruik deze maand daarom ook om je te keren naar onze Heer en op die manier je eigen leven, je gewoontes, te examineren. Zijn de gewoontes, die je nu hebt, gewoontes die Allah (swt) behagen? Leef je je leven op een manier waar de imam van onze tijd, imam al-Mahdi (ajf), trots op zou zijn? We bidden tot Allah (swt) dat we deze maand tot het uiterste zullen kunnen benutten, Hem zo goed mogelijk zullen dienen en insha’Allah, met de nieuwe gewoontes die we zullen ontwikkelen, tot de ware volgelingen van imam al-Mahdi (ajf) zullen behoren.
اللهم صلِ على مُحمدٍ وآل مُحمد وعجل فَرجهم
