Jum’a mobarak beste lezer,
De heilige maand Ramadan staat weer voor de deur. Een van de manieren om goed gebruik te maken van de kansen die deze maand ons biedt, is door nieuwe, goede gewoontes te ontwikkelen en onze slechte gewoontes af te leren. Wellicht dat je zich dit eerder hebt voorgenomen, maar toch wil het niet altijd lukken. Middels dit artikel gaan we dieper in op hoe je het beste tijdens de maand Ramadan goede gewoontes kunt ontwikkelen. Aan het eind van dit artikel vind je een apart bestand met tips voor het ontwikkelen/afleren van een gewoonte en een template voor een habit tracker die je deze maand kunt inzetten.
De maand Ramadan is boven alles een zeer spirituele maand waarin moslims over de hele wereld hun best doen om hun band met hun Schepper te verbeteren en te versterken. Het is een maand van spirituele bezinning, zelfreflectie, zelfcontrole, liefdadigheid en zo veel meer. Tijdens het vasten beoefenen we bijvoorbeeld zelfcontrole door het telkens afslaan van eten en drinken. Misschien dat het je is opgevallen dat je na het einde van de maand automatisch eten afslaat, al vast je op dat moment niet meer. Er heeft zich als het ware een automatische reactie ontwikkeld doordat je het een maand lang hebt ‘getraind’. De wetenschap toont aan dat het ongeveer 18 tot 66 dagen kan duren om een nieuwe gewoonte te ontwikkelen of af te leren.1 Allah (swt) heeft met de maand Ramadan voor ons dus de perfecte kans gecreëerd om te starten met het ontwikkelen van nieuwe, goede gewoontes. Daarnaast komt er gedurende de dag meer tijd vrij voor ons, aangezien we ontbijt en lunch overslaan. Hierdoor heeft men ook meer tijd om aan die nieuwe gewoontes te werken en erover te reflecteren.
Dus, een geweldige kans om gewoontes te ontwikkelen of juist af te leren, maar hoe doe je dat eigenlijk? Het is allereerst zeer belangrijk om een duidelijk doel voor ogen te hebben: een groter doel en een kleinere die je binnen 30 dagen kunt bereiken. ‘Meer Qur’an lezen’ of ‘minder muziek luisteren’ klinkt bijvoorbeeld als een erg bewonderingswaardig doel, maar het zal lastig zijn om dit ook daadwerkelijk in deze maand te behalen. Het doel moet haalbaar en daarom specifiek geformuleerd zijn. Daarnaast is het van belang om voor jezelf te formuleren waarom je een bepaalde gewoonte wilt ontwikkelen/afleren. Je motivatie/intentie dient eerlijk en persoonlijk te zijn. Zo zal je gedurende het proces gemotiveerder te werk gaan door jezelf te herinneren aan waar je het allemaal voor doet. Door een specifiek doel te hebben, zal je daarnaast ook makkelijker kunnen evalueren waar je staat in het gehele proces.
“De mens kan verheven statussen bereiken door zijn slechte gewoontes te overwinnen.”
Imam Ali (as)2
Na het formuleren van een specifiek doel, is het handig om te weten hoe je het beste te werk kunt gaan. Wanneer je bijvoorbeeld een negatieve gewoonte wilt afleren is het niet slechts een kwestie van ‘minder naar muziek luisteren’. Je dient er een nieuwe bezigheid voor in de plaats te brengen, aangezien het luisteren naar muziek een bepaalde functie heeft ontwikkeld voor je: jezelf afleiden, opfleuren of kalmeren. Nu zal je dus een andere manier moeten vinden om jezelf in die behoeftes te voorzien. Zodra je een doel (en de ‘waarom’ erachter) hebt geformuleerd, moet je zien te achterhalen wat je ervoor nodig hebt om dat doel ook te behalen. Wanneer je tegen het einde van de maand Ramadan bijvoorbeeld de heilige Qur’an uitgelezen wilt hebben (heel specifiek doel!), is het belangrijk dat je ook een Qur’an hebt waar je uit kunt lezen en gedurende de dag ook de tijd ervoor maakt. Je dient dus te specificeren welke middelen je nodig hebt. Dus, specificiteit is een onmisbaar element wanneer we het hebben over gewoontes vormen. Door het doel en de stappen ernaar toe te concretiseren, maak je het jezelf alleen maar gemakkelijker. Je verlaagt namelijk de drempel om eraan te beginnen. Je zult bijvoorbeeld al sneller een drempel voelen om vanaf morgen ‘gezonder te gaan eten’ in plaats van ‘je burger in te ruilen voor een salade tijdens de lunch’.
Een andere onmisbare factor is consistentie. Door consistent te zijn, verlaag je ook de drempel voor jezelf om aan je doel te werken. Een voorbeeld hiervan is door iedere dag tijdens de maand Ramadan op hetzelfde tijdstip, op dezelfde plek in je huis, uit dezelfde Qur’an 1 Juz uit te lezen, indien je doel is om de heilige Qur’an tijdens deze maand uit te lezen. Bovendien dien je het iedere dag te beoefenen.
“De meest geliefde goede daden bij Allah zijn die waarin een persoon volhardt (het regelmatig doet), zelfs als het een beetje is.” 3 Met deze hadith laat profeet Mohammed (saww) onder andere zien dat consistentie erg belangrijk is, zoals hierboven al was vermeld. Bij het vormen van een nieuwe gewoonte draait het er dus om dat je er iedere dag aan werkt, al zijn het kleine stappen die je zet. Het gaat erom dat je consistent bezig blijft. Het leven lijkt immers meer op een marathon dan op een sprint. Je zult het daarom langer volhouden door iedere dag kleine stappen te zetten richting je doel in plaats van de eerste dag al veel op je te willen nemen.
Er zijn uiteraard meer componenten die van belang zijn bij het aan- en afleren van gewoonten. Het bovenstaande zal je inshAllah helpen bij het maken van een start hierin. In de bijlage vind je daarnaast nog meer van zulke tips en ook een habit tracker om je voortgang tijdens de maand Ramadan bij te houden. We wensen je veel succes bij het creëren van nieuwe, goede gewoontes en hopen dat het voor ons allen een gezegende maand zal zijn inshAllah.
1 Artikel: How long does it actually take to form a new habit? Bron: https://jamesclear.com/new-habit
2 (Commentaar op) Ghurur al-Hikam, v.3, pg.229, v.2, pg.375
3 Sahih Bukhari, h.43